Phớt bơm trong ngành chế biến thực phẩm – Những yêu cầu đặc thù và lựa chọn tối ưu
Ngành chế biến thực phẩm đòi hỏi hệ thống máy móc hoạt động ổn định, an toàn vệ sinh tuyệt đối và đạt các tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng. Trong đó, thiết bị máy bơm – đặc biệt là phớt bơm – đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Đây là bộ phận làm kín ở trục bơm, giúp đảm bảo không có sự rò rỉ chất lỏng trong quá trình vận hành.
Việc lựa chọn phớt máy bơm phù hợp trong ngành thực phẩm không chỉ ảnh hưởng tới hiệu suất vận hành, mà còn liên quan đến an toàn vệ sinh và tuân thủ quy định pháp lý như HACCP, FDA, ISO 22000… Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ những đặc thù của ngành và định hướng lựa chọn phớt hiệu quả nhất.
- Vì sao phớt bơm là yếu tố then chốt trong ngành thực phẩm?
Các hệ thống máy bơm trong ngành chế biến thực phẩm được sử dụng để bơm chất lỏng như sữa, nước trái cây, nước tương, dầu ăn, siro, nước giải khát, nước rửa thiết bị, v.v. Nếu phớt máy bơm không đảm bảo:
- Sẽ xảy ra rò rỉ nguyên liệu ra ngoài, gây lãng phí, nhiễm khuẩn và mất vệ sinh.
- Chất lỏng thấm ngược vào bên trong thiết bị, gây ăn mòn, hư hại động cơ và giảm tuổi thọ bơm.
- Không đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, dẫn tới rủi ro về pháp lý, thiệt hại thương hiệu.
- Những yêu cầu đặc thù của phớt bơm trong ngành thực phẩm
- Vật liệu an toàn vệ sinh
Phớt phải được làm từ các vật liệu không độc hại, không bị ăn mòn hoặc tạo phản ứng hóa học với chất lỏng thực phẩm. Thường dùng:
- Mặt tiếp xúc: Carbon, Silicon carbide, Ceramic.
- Gioăng làm kín: EPDM, Viton, PTFE (Teflon).
- Lò xo và kim loại: Inox 316 hoặc các hợp kim không gỉ.
Tất cả vật liệu nên đạt chuẩn FDA hoặc EU 1935/2004.
- Khả năng làm sạch CIP/SIP
Phớt cần chịu được môi trường rửa bằng hơi nước, hóa chất (chlorine, axit nhẹ) với nhiệt độ cao. Do đó phải:
- Không bị biến dạng khi CIP (Clean-in-place) hoặc SIP (Steam-in-place).
- Không giữ lại cặn thực phẩm gây nhiễm vi sinh.
- Khả năng làm kín tuyệt đối
Khác với ngành công nghiệp khác, trong chế biến thực phẩm, một giọt rò rỉ cũng có thể dẫn tới nhiễm khuẩn hoặc vi phạm tiêu chuẩn chất lượng. Vì thế, yêu cầu làm kín của phớt bơm là rất nghiêm ngặt.
- Đáp ứng tiêu chuẩn vận hành liên tục
Nhiều nhà máy thực phẩm vận hành liên tục 20–24 giờ/ngày. Phớt cần có độ bền cao, khả năng tự bôi trơn hoặc chịu áp lực ổn định trong thời gian dài.
- Các loại phớt máy bơm phổ biến trong ngành thực phẩm
- Phớt đơn (Single mechanical seal)
- Cấu tạo đơn giản, dùng cho chất lỏng sạch, không có tính ăn mòn.
- Giá thành thấp, dễ lắp đặt.
- Phù hợp cho các bơm cấp nước, nước rửa thiết bị.
- Phớt đôi (Double mechanical seal)
- Gồm hai bộ phớt, có buồng trung gian chứa chất làm kín trung tính (buffer fluid).
- Đảm bảo làm kín kép, tránh tuyệt đối rò rỉ.
- Thường dùng trong bơm siro, nước trái cây, sản phẩm sữa, hoặc bơm chân không.
- Phớt cartridge (Cartridge seal)
- Thiết kế sẵn theo module, dễ thay thế.
- Hạn chế lỗi khi lắp đặt.
- Được nhiều thương hiệu lớn sử dụng để tăng độ chính xác và đồng bộ.
- Lưu ý khi lựa chọn phớt bơm cho ngành thực phẩm
- Kiểm tra chất liệu có phù hợp với chất lỏng cần bơm không (pH, độ nhớt, nhiệt độ).
- Ưu tiên phớt có chứng nhận FDA, USP Class VI hoặc tiêu chuẩn tương đương.
- Nên chọn phớt cartridge cho dây chuyền hiện đại, vì dễ lắp và bảo trì nhanh.
- Nếu bơm chạy trong môi trường có hạt rắn nhỏ, cần phớt có mặt chịu mài mòn cao.
- Tác hại của việc dùng sai phớt
Sử dụng phớt máy bơm không đúng loại hoặc vật liệu không đạt tiêu chuẩn có thể gây ra:
- Nhiễm khuẩn sản phẩm, phải tiêu hủy toàn bộ mẻ sản xuất.
- Hư hỏng thiết bị, tốn chi phí sửa chữa và thay thế.
- Vi phạm quy chuẩn vệ sinh, dẫn đến bị xử phạt hoặc mất giấy phép.
- Ảnh hưởng nghiêm trọng đến thương hiệu và niềm tin khách hàng.
- Duy trì và bảo trì phớt đúng cách
- Kiểm tra hàng ngày các điểm có thể rò rỉ tại trục bơm.
- Làm sạch thường xuyên bằng hệ thống CIP/SIP, tránh để cặn thực phẩm lâu ngày bám vào phớt.
- Thay phớt định kỳ theo khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc lịch bảo trì nhà máy (6–12 tháng).
- Lưu ý không vận hành bơm khi không có chất lỏng (dry running), điều này sẽ gây cháy mặt phớt nhanh chóng.
- Lựa chọn nhà cung cấp uy tín
Để đảm bảo chất lượng phớt bơm cho ngành thực phẩm, nên hợp tác với các nhà cung cấp có:
- Kinh nghiệm trong ngành thực phẩm và đồ uống.
- Đầy đủ giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm cho vật liệu.
- Dịch vụ hậu mãi, tư vấn kỹ thuật, hỗ trợ lắp đặt và vận hành.
- Có thể cung cấp phớt nhập khẩu chính hãng hoặc phớt gia công theo tiêu chuẩn thực phẩm.
- Kết luận
Phớt bơm là bộ phận nhỏ nhưng lại quyết định chất lượng và hiệu quả của cả dây chuyền sản xuất trong ngành chế biến thực phẩm. Việc chọn đúng loại phớt máy bơm – đạt tiêu chuẩn vệ sinh, bền bỉ và phù hợp với môi trường làm việc – là yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp ngành này.
Hãy đầu tư đúng vào phớt bơm ngay từ đầu, thay vì chịu rủi ro về chất lượng sản phẩm hoặc gián đoạn vận hành về sau. Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp tối ưu cho hệ thống bơm trong nhà máy thực phẩm, đừng ngần ngại trao đổi với chuyên gia kỹ thuật để được tư vấn chi tiết và chính xác nhất.
để xem thêm các loại phớt vui lòng click vào đây