Hướng dẫn nhận biết phớt máy bơm sắp hỏng – Cách xử lý kịp thời tránh thiệt hại lớn
Trong quá trình vận hành máy bơm công nghiệp hoặc dân dụng, nhiều sự cố bắt nguồn từ một nguyên nhân rất nhỏ – phớt bơm bị hỏng hoặc suy giảm chức năng làm kín. Nếu không được phát hiện kịp thời, điều này có thể gây rò rỉ chất lỏng, hư hỏng trục bơm, cháy động cơ, và thậm chí làm ngưng trệ toàn bộ dây chuyền sản xuất.
Vậy làm thế nào để nhận biết dấu hiệu phớt máy bơm sắp hỏng? Khi nào cần thay thế và cách xử lý ra sao để giảm thiểu rủi ro? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức thực tiễn cần thiết để kiểm soát hiệu quả tình trạng của phớt trong hệ thống máy bơm.
- Vai trò của phớt bơm trong máy bơm
Phớt bơm là bộ phận làm kín trục quay, ngăn không cho chất lỏng bên trong bơm rò rỉ ra ngoài qua vị trí trục động cơ. Một phớt máy bơm tốt sẽ đảm bảo hệ thống vận hành ổn định, không có rò rỉ, không gây ma sát quá mức lên trục, góp phần kéo dài tuổi thọ của máy.
Ngược lại, nếu phớt gặp sự cố, hậu quả có thể rất nghiêm trọng, đặc biệt trong các ngành cần độ an toàn cao như hóa chất, thực phẩm, dược phẩm hay hệ thống phòng cháy chữa cháy.
- Dấu hiệu nhận biết phớt bơm sắp hỏng
- Rò rỉ nước hoặc chất lỏng
Đây là dấu hiệu phổ biến và dễ nhận thấy nhất. Khi phớt máy bơm bị mòn, cong vênh, nứt bề mặt hoặc mất tính đàn hồi của gioăng, sẽ xuất hiện hiện tượng rò rỉ nhỏ ở vùng trục. Nếu không xử lý sớm, lượng rò rỉ sẽ tăng dần.
- Tiếng kêu lạ khi máy bơm hoạt động
Nếu bạn nghe thấy tiếng rít, sột soạt hoặc tiếng va đập nhẹ trong quá trình vận hành, có thể bề mặt làm kín của phớt đã bị trầy xước, vỡ hoặc lắp lệch.
- Trục bơm nóng bất thường
Phớt bị mài mòn sẽ làm tăng ma sát, khiến trục nóng lên dù máy hoạt động không tải cao. Điều này dễ làm hỏng vòng bi và động cơ.
- Giảm áp lực hoặc lưu lượng nước
Khi rò rỉ xảy ra tại trục bơm, áp suất và lưu lượng nước có thể giảm rõ rệt do hệ thống không còn kín. Trong một số trường hợp, máy tự động ngừng chạy do hệ thống điều khiển phát hiện bất thường.
- Cặn bẩn, cặn hóa chất quanh phớt
Nếu bạn phát hiện cặn muối, cặn dầu hoặc hóa chất bám quanh khu vực trục, có thể là dấu hiệu cho thấy phớt bơm đã bị rò và chất lỏng bắt đầu thoát ra ngoài.
- Nguyên nhân phổ biến khiến phớt hỏng sớm
- Vật liệu phớt không phù hợp với môi trường làm việc (nhiệt độ, hóa chất, áp suất).
- Lắp đặt sai kỹ thuật: ép phớt quá chặt hoặc không đúng tâm.
- Không chạy thử bơm đúng cách sau khi thay phớt.
- Làm việc khô (dry running): Bơm hoạt động khi chưa có nước, gây cháy mặt làm kín.
- Không bảo trì định kỳ: Phớt bị bẩn, mài mòn theo thời gian.
- Cách kiểm tra định kỳ phớt bơm
- Quan sát bằng mắt thường
- Kiểm tra vùng trục xem có rò rỉ không.
- Dùng khăn giấy lau vùng trục khi máy tắt để kiểm tra rò nhỏ.
- Sử dụng đồng hồ áp suất
- Đo áp lực hút/đẩy của bơm và so sánh với tiêu chuẩn ban đầu.
- Nếu áp giảm bất thường, khả năng cao là phớt bị lỗi.
- Kiểm tra nhiệt độ
- Dùng nhiệt kế hồng ngoại đo nhiệt độ vỏ bơm, trục. Nếu vượt quá 60–70°C khi máy chạy bình thường thì có thể phớt đã tạo ma sát lớn.
- Ghi nhật ký hoạt động
- Lưu thông tin mỗi lần thay phớt, vận hành, sửa chữa để theo dõi chu kỳ hư hỏng và lên kế hoạch thay thế trước khi phớt bị lỗi.
- Khi nào nên thay phớt máy bơm?
- Khi có dấu hiệu rò rỉ, tiếng kêu lạ, hoặc giảm hiệu suất vận hành.
- Định kỳ thay sau 12–18 tháng đối với phớt đơn (nếu máy bơm hoạt động thường xuyên).
- Thay ngay khi thay chất lỏng mới (chuyển đổi môi trường hóa chất).
- Khi tiến hành đại tu toàn bộ bơm.
- Lựa chọn loại phớt thay thế
Khi thay phớt máy bơm, nên chú ý các yếu tố sau:
- Kích thước và chủng loại đúng với bơm đang dùng.
- Vật liệu phù hợp với môi trường: nước, hóa chất, dầu nóng, v.v.
- Thương hiệu uy tín hoặc phớt gia công chuẩn kỹ thuật.
- Nếu không chắc chắn, nên gửi mẫu cũ cho nhà cung cấp để đo vẽ lại đúng thông số.
- Cách thay phớt đúng kỹ thuật
- Tắt máy hoàn toàn, ngắt điện.
- Tháo cụm bơm ra khỏi hệ thống, vệ sinh sạch khu vực trục.
- Thay phớt mới cẩn thận, không để bụi hoặc mảnh vụn rơi vào mặt tiếp xúc.
- Bôi trơn nhẹ (nếu nhà sản xuất cho phép) để dễ lắp.
- Chạy thử máy, kiểm tra kỹ rò rỉ và tiếng ồn trong 30 phút đầu tiên.
- Tổng kết
Phớt bơm là bộ phận nhỏ nhưng giữ vai trò cực kỳ quan trọng trong sự vận hành ổn định của máy bơm. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu hư hỏng và thay thế đúng lúc không chỉ giúp tiết kiệm chi phí sửa chữa mà còn tránh được những thiệt hại lớn hơn cho toàn bộ hệ thống.
Nếu bạn chưa có kế hoạch kiểm tra định kỳ phớt máy bơm, hãy bắt đầu từ hôm nay. Chủ động là chìa khóa để tối ưu vận hành và bảo vệ đầu tư của bạn một cách hiệu quả và an toàn.
để xem thêm các loại phớt vui lòng click vào đây